Ik lees al jaren met veel plezier op een e-reader en ben gewend naar de volgende bladzijde te gaan door rechtsonder in de hoek te tikken. Maar wat gebeurde onlangs? Inmiddels ben ik zo gewend aan de technologie dat het steeds meer voelt als een normaal boek. Nu ik weer aan het studeren ben in een fysiek boek, zie ik mezelf met verbazing netjes rechtsonder in op de bladzijde van dit boek tikken. Er gebeurde natuurlijk nog steeds niks, maar dat heb ik ook wel eens op mijn e-reader. Dan tik ik gewoon nog een keer en terwijl ik de beweging maak, valt het kwartje. Het is een papieren boek sufferd! Ik moet de bladzijde gewoon ouderwets omslaan!
Gewenning aan patronen maakt dat je soms dingen doet waar je eigenlijk niet bij stil staat. Opgeslokt door gedachten, verhalen of filmpjes op een scherm, lijkt het brein zich gedeeltelijk uit te schakelen. Het cognitieve gedeelte van ons brein in de neocortex wordt minder gebruikt en we reageren steeds meer primair vanuit ons reptielenbrein. Dat is voor een keer niet erg, want dat is een evolutionair beschermingsmechanisme. Maar wanneer je aandacht continu wordt afgeleid is het soms lastig om tot rust te komen en te ontspannen. Niet zo verwonderlijk dat de sociale media platformen zo'n grote rol spelen in het uitspelen van groepen tegen elkaar. Onze angst wordt gevoed en ons reptielenbrein wil dat we vechten, vluchten of bevriezen. Met een pandemie die maar niet over lijkt te gaan, het Amerikaanse Capitool dat wordt bestormd, en zelf rellen in onze eigen steden in Nederland wordt de lockdown en de avondklok steeds beklemmender.
ONDERZOEK
In mijn onderzoek naar ontwikkelingstrauma spelen deze overlevingsmechanismen ook een grote rol. In het laatste jaar van mijn opleiding tot Traditionele Thaise Massagetherapeut onderzocht ik of de Traditionele Thaise Massage kon bijdragen aan het verlichten van klachten die voortvloeien uit ontwikkelingstrauma. Ik schreef er in een eerder blog al over. Hieronder vind je een korte samenvatting van het onderzoek en de resultaten.
Ontwikkelingstrauma is een vorm van trauma dat ontstaat in de vroege levensjaren (tot ongeveer 4-6 jaar), en soms al voor de geboorte, door een overweldigende gebeurtenis (overlijden van een ouder, scheiding, adoptie, seksueel misbruik, ongeval, of een combinatie) die levensbedreigend voor het kind is. Anders dan met andere vormen van psychologisch trauma is in dit levensstadium is het cognitieve brein nog niet ontwikkeld en wordt de overweldigende gebeurtenis niet goed verwerkt en niet – zoals gebruikelijk - als een herinnering in het brein opgeslagen.
Het gevolg is dat de gevoelens van angst blijven in het lichaam, en zorgen voor een overprikkeling van het autonoom zenuwstelsel. Anders dan bij shocktrauma, is er bij een kind van zo’n jonge leeftijd sprake van een grote afhankelijkheidsrelatie met verzorgers. Als reactie op het mogelijke verlies van de relatie, verkiest het kind zichzelf de schuld te geven (acting in), zich te schamen, en te dissociëren om te proberen die verbinding in stand te houden ondanks zichzelf met een geforceerde bevriezing als resultaat.
Dit vertaalt zich mede gebaseerd op het neurowetenschappelijke onderzoek door dr. Stephen Porges en de opbouw van het NeuroAffectieve Relationele Model van dr. Laurence Heller in gedrag, overlevingsstijlen uit het verleden, die nog steeds effect hebben op het leven in het heden, waarbij het onvermogen tot het verbinden een van de hevigste vormen is. De cyclus van heling, die door Heller is ontwikkeld, gaat uit van de principes van mindful gewaarzijn van het lichaam en daarmee mindful gewaarzijn van organiserende principes. Daar vond ik een grote overeenkomst met Zijnsoriëntatie, door Hans Knibbe in Nederland geïntroduceerd en gebaseerd op het Dzogchen boeddhisme.
Stephen Porges legt het zelf uit in dit Youtube filmpje
De uitgezette enquête diende twee doelen: inzicht te verkrijgen in hoeverre men bewust is van mogelijke organiserende principes, en inzicht krijgen in hoe groot de mogelijke doelgroep is. Vanuit het NeuroAffectieve Relationele Model is een 18-tal vragen gedefinieerd om vast te kunnen stellen of iemand mogelijk te maken heeft met ontwikkelingstrauma. Deze heb ik in mijn enquête verwerkt naast andere vragen over werk, leven en gezondheid.
Van de deelnemers aan mijn enquête, waren er drie respondenten (6%) die tien of meer van checkvragen vanuit het NeuroAffectieve Relationele Model met “ja” beantwoordden. De personen heb ik benaderd voor een vervolg en uitgenodigd om hen te behandelen in een reeks. Na een bestudering van de huidige behandelmethodes die ik kon vinden in het domein van lichaam-en-geest connectie heb ik gekeken naar een goed behandelplan, dat tevens is geplot op de 5-elementen vanuit de Traditionele Chinese medicijnleer. Het viel me op dat na een kort gesprek een specifiek gekozen aanpak van aanrakings- en massagetechnieken het meest effectief is geweest, maar dat het per persoon verschilt welke exacte uitvoeringsvorm het beste werkt en dat het nodig is daar goed op af te stemmen.
Uit de feedback en de gesprekken tijdens de behandelingen merkte ik op dat ontwikkelingstrauma een persoon kan immobiliseren (freeze-stand), het lichaamsgevoel onbereikbaar maakt, het is lastig maakt intrinsieke motivatie op te brengen om in actie te komen en om sociaal te interacteren. De behandelingen hebben, op basis van de evaluatievragen, bij alle deelnemers aan het onderzoek positief bijgedragen aan hun welzijn. Ze kunnen ongemakken beter plaatsen en kijken anders aan tegen het leven.
Ik heb aldus ondervonden dat de Traditionele Thaise Massage positief bijdraagt aan de gewaarwording van sensaties in het lichaam en het reguleren van een overprikkeld autonoom zenuwstelsel. Een belangrijk element is het co-reguleren van de adem. Sensaties en prikkels kunnen worden benoemd en daarmee gementaliseerd doordat ze in een staat van mindful gewaarzijn kunnen worden geanalyseerd. De fysieke aanraking zorgt dat de cliënt in het heden blijft en niet in het verleden wordt gezogen. Met de principes van zowel Zijnsoriëntatie als van het NeuroAffectieve Relationele Model kan zo een cyclus van heling worden ingezet bij ontwikkelingstrauma.
Het is wel van belang om goed te begrijpen waar trauma precies over gaat, zodat de massagetherapeut bij eventuele (onverwachte) arousal van de cliënt goed kan handelen: het principe van bescherming. Het bieden van een veilige omgeving en het voorkomen van hertraumatisering zijn daarmee het allerbelangrijkst. Het uitgangspunt is het principe van heelheid, er hoeft niets te worden gefixt.
In dit onderzoek is ook duidelijk naar voren gekomen dat het voedings- en bewegingspatroon van een persoon belangrijk is. Er zou nog meer kunnen worden onderzocht in de opkomende branche van levensstijlcoaching en gekeken kunnen worden naar hoe de Thaise Traditionele Massage en de 5-elementenleer nog verder kunnen worden geïntroduceerd.
Ik zocht tijdens mijn onderzoek naar de "sleutel" tussen de neurobiologie en de kennis van de traditionele Chinese Medicijnleer en de daarin vertegenwoordigde 5 elementen. Het was nogal complex om deze twee frameworks in elkaar te schuiven. Eenmaal het onderzoek afgerond, maar nog altijd aan het onderzoeken, stuitte ik onlangs op het boek The Tao of Trauma van Alaine Duncan die deze sleutel bevatte en (gelukkig) bevestigde wat er uit mijn onderzoek kwam. Zij benadert trauma vanuit de acupunctuur en koppelt de elementen aan de verschillende stadia van arousal van de 3 vertakkingen van het autonoom zenuwstelsel uit de polyvagaal theorie.
LOCKDOWN EN AVONDKLOK
Ik had mijn vorige blog net online staan toen de lockdown werd aangekondigd. Dat betekent sinds dat ik al sinds19 december geen massages meer kan geven. Wat voelt dat gek! Ik mis het enorm. Zitten er ook mooie kanten aan de lockdown en avondklok?
De winter is volgens de Traditionele Chinese Medicijnleer het seizoen van inkeer, naar binnen gaan. Nadat we in de herfst alles hebben kunnen loslaten, mogen in de winter oude beelden, ideeën, onafgemaakte projecten sterven, opdat ruimte komt voor de nieuwe energie.
Die nieuwe energie voedt de geboorte van nieuwe plannen en ideeën. Nu we met z'n allen zo opgesloten zitten, worden we er een beetje toe gedwongen om naar binnen te keren. Want waar we normaal zoveel mooie afleidingen hebben - van uitgaan en festivals en horeca en tot winkelen en vakanties - zitten we nu ineens met onszelf opgescheept. Hoe kun je omgaan met de onrust?
Adem eens diep uit, met een hoorbare zucht! Door diep te ademen reguleer je het autonoom zenuwstelsel. Door lang en diep te ademen wordt de ruststand geactiveerd en dit helpt het lichaam om zich weer te herstellen.
Neem 10 minuten tijd voor jezelf, desnoods op het toilet, en mediteer. Visualiseer jezelf in een grote ruimte en laat jezelf expanderen! Hiermee doorbreek je de beperkte grenzen van je geest.
Of kom in beweging! Welke vorm van beweging dan ook, rustig dansen, yoga-oefeningen, of juist actief door te gaan fietsen of hard te lopen.
Zelf blijf ik ook in beweging. Niet alleen door buiten te sporten, maar ook door elke keer weer te kijken wat ik aanpassen in mijn praktijk om met de omstandigheden mee te bewegen. Wil je wat hulp bij het leren van mediteren, ademhalen of strekkingen te doen die ontspannen. Of heb je behoefte aan beweging, maar weet je niet waar je moet beginnen en hoe je dat in je routine kan opnemen?
Nieuw in mijn aanbod zijn het Consult op Afstand en Bewegingscoaching. Tijdens de lockdown biedt ik het eerste consult gratis aan. Wil je een keer proberen, vooral doen!
TIPS VOOR THUIS
Veel van mijn collega's hebben een fantastisch aanbod op afstand om je in beweging te krijgen. Deze kan ik harte aanbevelen:
Yoga
Daniëlle Raats geeft niet alleen veel online lessen, ze heeft inmiddels een enorme bibliotheek van oefeningen opgebouwd voor yoga en pilates: backinbalans.nl
Richelle van Gerwen ontwikkelde met haar partner Jeroen de Yin Yoga cards, die je kunt gebruiken om regelmatig Yin-oefeningen te doen. Je kunt random kaarten trekken voor onverwachte variatie of een selectie maken op meridaan of chackra. Bestel een setje, en krijg er een volledig videoinstructie op Youtube bij: https://www.yinyoga.cards
Adem en meditatie
Ik werk al een flinke tijd samen met Marjolein Burgers van praktijk PuurMarjolein. Zij geeft naast individuele ademcoachingsessies ook online groepsessies. Die laatste mocht ik onlangs zelf ervaren. Een aanrader! Zie https://puurmarjolein.nl/ademsessie/
Irene Andriessen biedt online Zijnsgeörienteerde meditaties aan op alle niveau's, bijvoorbeeld op de vrijdagochtend. Ook eens proberen? Kijk in de agenda wanneer je kan aansluiten: https://ireneandriessen.nl/agenda/
Beweging
Ik haal veel inspiratie uit de instagramaccounts van Hiro Landazuri en Joe Yoon. Met veel aanstekelijk enthousiasme geven ze in korte filmpjes instructies om delen van je lijf te versterken, te stretchen en te ontspannen.
Starten met hardlopen? Bouw het rustig op en voorkom klachten. Start een programma in Strava, Nike Run Club of mijn favoriet Polar en kijk of je je eraan kan houden. Het mooie van de programma's, ze passen zich aan aan jouw activiteit.
Muziek
Ik kreeg een mooie windgong van Koshi (vuur-element) van mijn lieve vriendin Sylvia. Een prachtig geluid! Op de Insight Timer app vind je diverse registraties van de windgongs, ook van de andere elementen, die je kan opzetten voor het slapen gaan. Zie bijvoorbeeld deze registratie van Aligned Muse.
Even uit je winterblues stappen? Met de muziek van Khruangbin waan je je even op een tropisch eiland. Luister op Apple Music of op het muziekplatform van jouw keuze.